No fala cotiá, o termo discurso fai referencia a unha forma específica de lingua falada, habitualmente unha presentación oral (por exemplo, o presidente pronunciou un brillante discurso).
Emprégase tamén para referirse á ideoloxía ou a filosofía que subxace a certos usos da linguaxe en situacións comunicativas concretas (por exemplo, a prensa criticou o discurso fascista da oposición).
Fairclough, N. (ed.) 1990. Critical Language Awareness. London: Longman.
Na Lingüística, o termo posúe un dobre valor: concreto, para referirse a un acto de comunicación específico, un texto escrito (ou extracto do mesmo) ou unha produción oral; e abstracto, para referirse ao uso da linguaxe co fin de transmitir ideas e pensamentos nunha situación concreta e cuxa forma virá determinada por quen intervén na comunicación, e como, para que fin ou cando ten lugar a mesma. A disciplina que se ocupa do seu estudo é a Análise do discurso, aínda que hai quen limita o obxecto de estudo desta última á interacción oral, considerando que o estudo dos textos escritos pertence a outras disciplinas como a Lingüística do texto. A Análise do discurso pretende o estudo da relación entre a linguaxe e os seus contextos de uso. Dado o carácter multidimensional do seu obxecto de estudo, a Análise do discurso aproveita os coñecementos de diversas disciplinas, como a Lingüística, a Psicoloxía ou a Socioloxía.
De igual modo que a Gramática se ocupa do estudo da estrutura das palabras, frase e oracións, á Análise do discurso compételle a análise de unidades supraoracionales tales como o parágrafo ou a conversación, ademais da clasificación e descrición das modalidades ou xéneros do discurso segundo múltiples criterios de organización interna ou funcionais (descrición, exposición, etc.; carta comercial, manual de instrucións, artigo de prensa, entrevista de traballo, conversación ordinaria, etc.). O concepto de discurso posúe unha evidente relevancia para o ensino de linguas, que se puxo particularmente en evidencia desde a introdución dos enfoques máis comunicativos. O desenvolvemento da competencia comunicativa implica preparar ao discente para que poida usar a linguaxe de maneira que se axuste ao contexto: a temática, o nivel de formalidade, a relación entre os interlocutores, os seus coñecementos; que saiba recoñecer e empregar a estrutura ou organización típica dos intercambios orais ou dos textos escritos empregados en situacións concretas, os seus mecanismos de cohesión interna, etc.
Flowerdew, J. 2012. Discourse in English Language Education. London: Routledge.
McCarthy, M. 1991. Discourse Analysis for Language Teachers. Cambridge: Cambridge University Press.
Van Dijk, T.A. (ed.) 1997. Discourse Studies. A Multidisciplinary Introduction. Vols. 1 & 2. London: Sage.