Halliday, M. A. K. & Hasan, R. 1976. Cohesion in English. London: Longman.
Tamén conectores discursivos.
Trátase de unidades lingüísticas invariables (adverbios, conxuncións, preposicións e outros elementos gramaticalizados) que non só cumpren o seu labor no marco da sintaxe oracional, senón tamén no discurso. A súa función básica é a de indicar a relación entre dúas unidades do discurso (oracións, parágrafos, enunciados), polo que son instrumentos para crear coherencia textual, xunto coas conxuncións coordinantes e subordinantes. Ademais de indicar a relación entre a mensaxe e o discurso precedente, outras das súas funcións no discurso falado son:
- iniciar e rematar a conversa;
- sinalar un cambio total ou parcial de tópico;
- servir como preámbulo a unha resposta ou reacción;
- axudar ao falante a manter o uso da palabra;
- sinalar a relación existente entre o falante e o oínte.
Unha tipoloxía semántica para o castelán proposta por Portolés (2001) incluiría os seguintes tipos de relacións:
- Conectores: aditivos (además, encima); consecutivos (por tanto, así pues); contra-argumentativos (en cambio, ahora bien).
- Reformuladores (o sea, en suma).
- Operadores discursivos (en realidad, bueno, por ejemplo).
- Marcadores de control de contacto (hombre, mira, oye).
- Estruturadores da información (pues, bien, en primer lugar).
Marcadores similares para o galego serían, por exemplo, por riba (de) ou á parte (conectores aditivos), polo tanto ou xa que logo (consecutivos), pola contra ou agora ben (contraargumentativos), é dicir ou en resumo (reformuladores), de feito ou por exemplo (discursivos), abofé ou home (de control de contacto), e por unha banda ... por outra ou pois ben (estruturadores da información).
Os marcadores do discurso desempeñan un papel fundamental na comunicación entre os falantes, polo que se trata de elementos clave na competencia pragmática dos aprendices dunha L2.
Müller, S. 2005. Discourse Markers in Native and Non-native English Discourse. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins.
Portolés, J. 1998. Marcadores del discurso. Barcelona: Ariel.
Schiffrin, D. 1987. Discourse Markers. Cambridge: Cambridge University Press.