Competencia comunicativa

Concepto desenvolvido inicialmente polo lingüista e antropólogo Dell Hymes como extensión do concepto chomskiano de competencia (lingüística ou gramatical) da gramática xenerativa, á que se engade o coñecemento das normas sociais que rexen a comunicación lingüística en cada comunidade. Ademais do coñecemento da propia lingua necesario para poder producir e entender un número infinito de oracións gramaticalmente ben formadas, a competencia comunicativa comprende tamén o saber necesario para seleccionar de entre as formas lingüísticas posibles as máis axeitadas para cada situación concreta. Este coñecemento é o que permite ao falante decidir, por exemplo, cando é adecuado formular unha pregunta directa, cal é o modo apropiado de dirixirse a un camareiro para pedir unha bebida nun bar, como é posible iniciar unha interacción intranscendente cun descoñecido, ou ata cando é apropiado gardar silencio.

No ensino de linguas o adxectivo “comunicativo” aplicado a técnicas e métodos implica, pois, unha certa énfase sobre o comportamento lingüístico adecuado en situacións concretas.

A competencia comunicativa adóitase dividir en catro competencias subxacentes: gramatical, sociolingüística, estratéxica e discursiva (Canale & Swain 1980), aos que Van Ek (1986) engade a competencia sociocultural, que consiste en saber recoñecer a validez doutras formas de categorizar e expresar a experiencia e de levar a cabo a interacción entre as persoas, e a competencia social, isto é, a familiaridade con distintas culturas e o desenvolvemento da confianza e a motivación para comunicarse con outros. Relacionado con estes últimos, cobrou relevancia tamén ultimamente o concepto de competencia intercultural (Byram, 1997), que incluiría a curiosidade, apertura e disposición para ver a cultura propia e allea sen prexuízos e así superar as barreiras culturais na comunicación.